Periode van het project: 2014 - nu
Jaren van mijnbouw hebben hun sporen nagelaten in het Limburgse natuurgebied Schansbroek. Het buurtpark Schansbroek vormt een onderdeel hiervan. Verschillende overheden bundelden de krachten om het verloederde buurtpark – in samenspraak met de lokale bewoners – op te waarderen tot een ontmoetingsplek met volkstuintjes en een voetbalveld.
De VLM
De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) heeft meer dan 20 jaar ervaring met het participatief ontwerpen van inrichtingsplannen en overleg met stakeholders. De VLM voert projecten uit die de ecologische, de recreatieve en de landschappelijke kwaliteit van de open ruimte verhogen. Om de interactieve aanpak te kunnen garanderen in de uitvoeringsprojecten heeft de VLM een intern netwerk van een tiental procesbegeleiders, een intern leerplatform van procesbegeleiders en een inspiratiegids voor projectleiders, teamleden, communicatiemedewerkers, leidend ambtenaren en werfopzichters, …
Voorgeschiedenis
De André Dumont-mijn in Waterschei was de grootste van Genk, maar door 80 jaar van steenkoolontginning was de grond van het nabijgelegen natuurgebied Schansbroek verzakt. Het water van de Stiemerbeek kon niet meer op natuurlijke wijze wegvloeien en moest worden weggepompt. In 2014 keurde de Vlaamse Regering het inrichtingsplan voor het natuurgebied Schansbroek goed. Het buurtpark Schansbroek vormt er een onderdeel van. Het buurtpark lag er verloederd bij en buurtbewoners hadden er clandestiene volkstuintjes aangelegd.
Bij het ontwerp voor het buurtpark was er bijzondere aandacht voor de wensen van de buurtbewoners. Zij mochten in verschillende workshops mee bepalen hoe het park er moest uitzien. Tijdens dat traject werd vooral geluisterd: in de cités, in het recente dienstencentrum van het OCMW, bij de voetbalclub, bij de bewoners van de nabijgelegen woonwijken ... Een buurtpark is een ontmoetingsplek: het heeft een belangrijke sociale functie. Als zo’n plek wordt heringericht, is het belangrijk dat er geweten is wat de omwonenden zelf van ‘hun’ park verwachten.”
Heraanleg van het buurtpark: hoe ging dat in zijn werk?
Stap 1: kick-offmeeting
Alle buurtbewoners kregen een uitnodiging voor de kick-offmeeting op 18 oktober 2014. Een wijkmanager van de stad ging van deur tot deur om mensen te overtuigen: in de cités, de omliggende woonwijken, het dienstencentrum van het OCMW, bij de lokale voetbalclub … Uiteindelijk daagden meer dan 50 mensen op.
Tijdens de meeting gingen teamleden van de Vlaamse Landmaatschappij en de stad Genk met de buurtbewoners op stap door het park, om te peilen naar hun wensen en verwachtingen. Daarbij hielden ze alles heel concreet en begrijpelijk, door veel pictogrammen en tekeningen te gebruiken. De bewoners gaven aan dat het Schansbroek voor hen vooral een plek moest zijn waar zowel jong als oud elkaar kon ontmoeten, met ruimte voor sport, spel en volkstuintjes.
Stap 2: ideeën selecteren en schetsen
Een maand later volgde een tweede workshop, waarin de buurtbewoners een keuze mochten maken uit alle verzamelde ideeën. Ze kregen ieder een fictieve som van 1000 euro om te verdelen over de voorstellen die zij het belangrijkst vonden. Daarna mochten de deelnemers schetsen hoe de indeling van het park er volgens hen zou moeten uitzien.
Stap 3: plan uittekenen
De landschapsarchitecten van de Vlaamse Landmaatschappij en stad Genk gingen vervolgens met alle input aan de slag. Ze voegden hun expertise toe aan alle voorstellen en tekenden een ontwerp plan uit, met respect voor de wensen van de buurt.
Stap 4: ontwerp onthullen
In februari 2015 stelden de ontwerpers het plan voor. Opnieuw gingen ze met de buurtbewoners op stap door het park om uitleg te geven bij alle details. In een kantine hingen tekeningen op en gaven experts uitleg bij de plannen. De buurtbewoners gaven aan blij te zijn dat er rekening was gehouden met hun wensen, zoals de aanleg van ontmoetingsplaatsen en volkstuintjes.