De gemeente Overijse wil haar regelgeving met betrekking tot de gemeentelijke belastingen afstemmen op het Overijse van vandaag. Belangrijk daarbij is dat er een afweging komt die rekening houdt met de draagkracht en mogelijkheden van de verschillende doelgroepen en sectoren, dat de belastingen eerlijker, transparanter en doeltreffender worden en dat ze door de administratie correct kunnen worden ingevorderd.

Overijse had al een heel participatietraject afgelegd voor het meerjarenplan. Men wilde nu nog een stap verder gaan en ook de gemeenteraad sterker betrekken in de participatieprocessen. Lokale belastingverschuiving en het afstemmen van haar regelgeving met betrekking tot de gemeentelijke belastingen op het Overijse van vandaag stond al langer op de agenda van de gemeenteraad, zonder dat het echt werd opgepakt.

Er werd een kerngroep samengesteld waar alle politieke partijen raadsleden mochten afvaardigen. Deze kerngroep werd aangevuld met de algemeen directeur en de participatie-ambtenaar.

Deze groep koos ervoor om het thema taxshift te bespreken via de formule van een burgerberaad. Omdat een taxshift een vrij technische materie is, werd ook een expertengroep met vertegenwoordigers van alle politieke fracties samengesteld om het thema grondig uit te pluizen en voor te bereiden. Samen met de financieel directeur stelden ze een vragenlijst op waarover gelote burgers en raadsleden zich dienden te beraden.

Bijkomend werd ook expertise betrokken van de VUB en VVSG.

In een eerste fase werden 3000 inwoners geloot. Deze mensen kregen de vraag om zich kandidaat te stellen om deel te nemen aan het burgerberaad. Op basis van de groep die zich kandidaat stelde na de eerste loting, werden in een tweede fase vijftig burgers geloot die samen het burgerberaad vormden. Bij de tweede loting werden een aantal parameters gehanteerd zodat de groep zoveel mogelijk een afspiegeling vormde van de totale bevolkingssamenstelling van de gemeente.

Een kerngroep van gemeenteraadsleden, leden van het college en medewerkers van de administratie koos het thema en de methodiek. Een expertengroep stelde een vragenlijst op die drie grote thema’s aankaartte. (1) Welke aanvullende belastingen moeten doorwegen (inkomen of vermogen)? (2) Welke groepen moeten meer of minder belasting betalen? (3) Op welke aspecten moeten belastingen sturen, waarbij men via belasting gedrag stimuleert of ontraadt?

De groep gelote burgers ging tijdens twee bijeenkomsten samen met de gemeenteraadsleden op zoek naar antwoorden op deze vragen. Als voorbereiding kreeg het burgerberaad een informatiebrochure met een algemene uitleg over gemeentelijke belastingen en specifieke informatie voor Overijse. En tijdens de bijeenkomsten werden de thema's telkens ingeleid door een expert.

Het deliberatieve proces resulteerde in 13 stellingen, waarover elke deelnemer zijn mening kon geven. De uitkomst van de stemming was zeer uitgesproken. Zo was een grote meerderheid van het burgerberaad het erover eens dat er manieren moeten worden gezocht om de talrijke expats die in Overijse wonen, maar geen gemeentelijke belastingen betalen, toch te laten bijdragen aan de lokale financiën. Bijkomend was er ook een duidelijke vraag om de milieubelasting te hervormen.

“We hebben met de taxshift echt niet het makkelijkste thema gekozen. Dankzij het betrekken van experten van binnen en buiten onze gemeente, en het grondig en toegankelijk informeren van de burgers en raadsleden kwamen we via het format van burgerberaad toch tot levendige discussies, die uitmondden in doordachte en gedragen aanbevelingen.”

Fara Elsen, participatie-ambtenaar Overijse

“De raadsleden apprecieerden het engagement van de burgers, die zich goed hadden voorbereid. Bovendien zorgt loting ervoor dat je meer dan enkel de ‘klassieke burgers’ bereikt.”

Inge Lenseclaes, burgemeester Overijse