Antwerpenaars besteden zelf een deel van de begroting
Periode: 2014 - nu.
Sinds 2014 heeft het district Antwerpen een burgerbegroting. De inwoners mogen elk jaar meebeslissen over hoe 10% van het totale budget, zo’n 1 miljoen euro, wordt ingezet. Ze mogen aangeven welke thema’s ze belangrijk vinden, om daarna concrete projecten voor te stellen en er samen over beslissen, zonder inmenging van de districtsraad.
Het concept van een burgerbegroting is niet nieuw. In Brazilië experimenteerde men er al in de jaren 80 mee. In 2014 startte het district Antwerpen er als een van de eerste in Vlaanderen mee. Bij zo’n begroting mogen burgers zelf beslissen over hoe een lokale overheid een deel van haar middelen besteedt.
In het district Antwerpen gaat het om 10% van het totale budget, goed voor meer dan 1 miljoen euro. Alle inwoners van het district mogen elk jaar opnieuw kiezen op welke domeinen dat bedrag wordt ingezet. Zo wil het district zijn burgers met elkaar in gesprek laten gaan over maatschappelijke kwesties én transparantie brengen in de uitgaven.
Hoe gaat dat in z’n werk?
Stap 1: de startmomenten
Tijdens de week van de burgerbegroting in het voorjaar vinden 8 startmomenten plaats op verschillende locaties. Tijdens die infomomenten krijgen de burgers alle info over de burgerbegroting en de begroting van district Antwerpen. Daarna mogen de burgers een keuze maken uit de 95 thema’s waarvoor het district bevoegd is.
Stap 2: het districtsforum
De 12 populairste thema’s stoten door naar het districtsforum. Daar moeten de burgers samen beslissen hoeveel geld ze willen uittrekken voor elk van de 12 gekozen thema’s. Zo kwamen ze in 2018 overeen om 173.544 euro vrij te maken voor huiswerkbegeleiding, 164.644 euro voor jeugdwerk en 114.805 euro voor fietsvriendelijke straten.
Stap 3: het burgerbegrotingsfestival
Nadat het geld over de thema’s is verdeeld, mag iedereen projectvoorstellen indienen. Het district bekijkt of de projecten haalbaar zijn. Tijdens het burgerbegrotingsfestival in het najaar, kiezen de inwoners welke projecten ze uitgevoerd willen zien. Wordt een project gekozen? Dan stelt het district een samenwerkingsovereenkomst op en maakt het de nodige financiële middelen vrij. Bij de uitvoering van de gekozen projecten zijn, naast gewone burgers, ook lokale organisaties betrokken bv. Tafels van Vrede vzw, Leesweb vzw, Buurtwerk de Wijk, Bruggenbouwers van A, jeugdorganisatie Habbekrats, Give a Day vzw, … De projecten lopen gedurende één jaar en de burgerbegroting komt elk jaar terug.
Succesfactoren van de Antwerpse burgerbegroting
- De burgers beslissen over het budget, zonder inmenging van de bestuurders. En alle partijen staan achter die werkwijze.
- Er is meer transparantie in het overheidsbudget.
- Er waait een nieuwe wind: inwoners voelen zich meer betrokken en nemen vaker de verantwoordelijkheid voor projecten. Het is tegelijkertijd een leertraject voor burgers: ze leren luisteren en samenwerken, leren van elkaars perspectief en leefomgeving en ontwikkelen wederzijds begrip.
- Om alle inwoners te mobiliseren zette het district specifieke begeleidingstrajecten op voor jongeren, migranten en kansarmen. Zo zijn ze meer aanwezig op de fora.
- De burgerbegroting stimuleert de samenwerking tussen verschillende diensten. Afhankelijk van de gekozen thema’s worden de verantwoordelijke ambtenaren van het district betrokken.
- Burgers beslissen maar de overheid tekent het kader uit, bepaalt het budget, faciliteert de workshops, screent de projecten op haalbaarheid, stelt de overeenkomsten op en financiert de projecten.