In een regelgevende tekst gebruikt u woorden die niet alleen (juridisch) correct zijn, maar ook duidelijk, precies, ondubbelzinnig, en zo eenvoudig mogelijk.

U gebruikt de volgende uitdrukkingen:

De uitdrukkingen met behoud van de toepassing van …, onder voorbehoud van … en in afwijking van … gebruikt u uitsluitend als ze noodzakelijk zijn om de onderlinge verhouding tussen twee bepalingen duidelijk te maken.

De uitdrukkingen met behoud van de toepassing van … en onder voorbehoud van … hebben tot doel eventuele conflicten of onduidelijkheden tussen regels van dezelfde aard te voorkomen.

Gebruik de uitdrukkingen met behoud van de toepassing van … en onder voorbehoud van … in de plaats van de uitdrukking onverminderd. Onverminderd leidt immers vaak tot onduidelijkheid. Het is daarom raadzaam onverminderd zo veel mogelijk te vermijden, tenzij het voorkomt in bepalingen die u letterlijk moet overnemen.

De uitdrukking onder voorbehoud van geeft aan welke van twee bepalingen voorrang heeft, ongeacht of ze tot twee verschillende teksten behoren dan wel of ze in dezelfde tekst voorkomen. De bepaling waarin het voorbehoud wordt gemaakt, heeft alleen uitwerking als de bepaling waarvoor voorbehoud is gemaakt, niet van toepassing is.

De uitdrukking met behoud van de toepassing van is synoniem van los van. Ze betekent dat de bepaling in kwestie geen gevolgen heeft voor het gelden van een andere bepaling en dat de bepaling waarnaar u verwijst, geldt naast de bepaling waarin u verwijst. Beide bepalingen staan dus op hetzelfde niveau en ze kunnen tegelijk van toepassing zijn.

De uitdrukking in afwijking van … gebruikt u alleen als de bepaling waarnaar u verwijst, in dit specifieke geval niet geldt, maar in alle andere gevallen wel. U voert dus een beperking in op een bepaling die in de genoemde situatie normaal van toepassing is.

Het einde van een periode of reeks geeft u aan met de uitdrukking tot en met, omdat het gebruik van het woord tot onduidelijk is.

In de voegwoordcombinatie en/of is het voegwoord en meestal overbodig. Als u ‘of x, of y, of allebei’ bedoelt, gebruikt u het voegwoord of, bijvoorbeeld Subsidieaanvraag voor evenementen met toeristisch belang of internationale uitstraling. Het voegwoord of sluit de betekenis van en niet uit.

U mag de voegwoordcombinatie en/of alleen gebruiken als het voegwoord of tot een onduidelijke rechtsregel zou leiden. Dat is het geval als iemand aan of de betekenis ‘of x, of y’ zou kunnen geven om de reikwijdte van de rechtsregel in zijn voordeel in te perken.

Bijvoorbeeld:

Als u ‘of x, of y, maar niet allebei’ bedoelt, gebruikt u de uitdrukking of(wel) x, of(wel) y.

Bijvoorbeeld:

Aanduidingen van mannen en vrouwen mag u niet combineren. U schrijft dus niet: werknemer/werkneemster, werkne(e)m(st)er of hij/zij die … Als dat mogelijk is, gebruikt u een genderneutrale persoonsaanduiding, zoals verloskundige in plaats van vroedvrouw, verpleegkundige in plaats van verpleger/verpleegster, leerkracht in plaats van leraar/lerares, degene die of wie in plaats van hij/zij die.

Als er geen gangbare genderneutrale vormen voorhanden zijn, kunt u in sommige gevallen kiezen voor de meervoudsvorm: ambtenaren in continudienst kunnen hun vakantie opnemen in plaats van de ambtenaar in continudienst kan zijn/haar vakantie opnemen; ze beschikken over in plaats van hij/zij beschikt over.

Als u geen genderneutrale vorm of meervoudsvorm kunt gebruiken, kiest u de grammaticaal mannelijke vorm. Als u met een onzijdig zelfstandig naamwoord naar een persoon verwijst, bijvoorbeeld het personeelslid, mag u daarna de mannelijke vorm gebruiken. Ook in dit geval is het aan te raden om de meervoudsvorm te gebruiken als dat mogelijk is, of de constructie aan te passen zodat u geen verdere verwijzing nodig hebt.

Bijvoorbeeld:

Om uit te drukken dat een handeling verplicht is, zet u het werkwoord dat de handeling in kwestie weergeeft in de onvoltooid tegenwoordige tijd (indicatief presens). U gebruikt daarvoor dus geen werkwoorden als moeten, dienen of zullen, of uitdrukkingen als verplicht zijn of ertoe gehouden zijn.

Bijvoorbeeld:

Gebruik woorden die in overeenstemming zijn met het gangbare taalgebruik. Tot het gangbare taalgebruik behoren woorden en terminologie die ook buiten de juridische context worden gebruikt en begrepen.

Gebruik een vakterm alleen als de boodschap zonder de vakterm vaag of omslachtig zou worden. Als de betekenis van een woord in de rechtstaal afwijkt van het gangbare taalgebruik en als dat tot misverstanden kan leiden, formuleert u de tekst zo dat de juiste betekenis van het woord uit het zinsverband blijkt. U kunt die woorden ook met een definitie introduceren. Zie aanwijzing 151 tot en met 163.

Vervang plechtige en formele woorden door neutrale, alledaagse woorden.

Bijvoorbeeld:

Gebruik de aanwijzende voornaamwoorden die of dat om binnen een zin of een lid van een artikel terug te verwijzen naar een woord dat eerder genoemd is, of naar een vorige zin. Terugverwijzen met deze of dit is niet fout, maar is nogal nadrukkelijk en formeel. Dikwijls kunt u ook gewoon een persoonlijk voornaamwoord (hij, hem, ze, haar, het) gebruiken.

Ook het bijvoeglijk naamwoord voormeld is vrij formeel. Gebruik het alleen om terug te verwijzen naar een regelgevende tekst (bijvoorbeeld het voormelde decreet, het voormelde besluit) of als het woord waarnaar u verwijst ver terug in hetzelfde lid staat. In de andere gevallen kunt u die of dat gebruiken. Soms volstaat het lidwoord de of het.

Gebruik geen redactionele afkortingen als m.b.t., m.a.w. en i.p.v.

De namen van instanties, instellingen, organisaties enzovoort kunt u afkorten. Bij lange namen is het gebruik van een afkorting zelfs wenselijk als de naam meermaals voorkomt in een tekst.

Bijvoorbeeld:

Voor het gebruik van deze formule, zie aanwijzing 161.

Voor de officieel afgekorte namen van instanties, bedrijven, firma’s enzovoort gebruikt u de spelling van de naamgever: NMBS, VDAB, EG, EU, UNESCO, S.M.A.K., KU Leuven. De afkortingen nv, bvba en vzw schrijft u klein.

Voor het gebruik en de verklaring van afkortingen kunt u de volgende bronnen raadplegen:

• de afkortingenlijst van de Vlaamse overheid
• Juridische verwijzingen en afkortingen van de Interuniversitaire Commissie Juridische Verwijzingen en Afkortingen, Wolters Kluwer, 2015.

Het Vlaams Parlement heeft een resolutie aangenomen over het gebruik van afkortingen(opent in nieuw venster).

Namen van instanties, instellingen en organisaties, en lange functiebenamingen kunt u ook verkorten.

Bijvoorbeeld:

Voor het gebruik van deze formule, zie aanwijzing 160.

In één regeling gebruikt u voor één begrip altijd consequent dezelfde term. U gebruikt bijvoorbeeld de volgende termen niet door elkaar:

U hanteert één term ook altijd met dezelfde betekenis in één regeling. Het is bijvoorbeeld verwarrend voor uw lezer als u de term vordering zowel in de betekenis van eis als van rechtsvordering of schuldvordering gebruikt.

De terminologie van een uitvoeringsregeling sluit aan bij die van de hogere regeling.

Het decreet van 25 september 1975 tot verbetering van de sociaalrechtelijke terminologie in de overheidsdiensten (Belgisch Staatsblad, 22 oktober 1975) legt het gebruik van de terminologie van het Sociaalrechtelijk woordenboek op.

Volgens artikel 4, c, van het Taalunieverdrag van 9 september 1980 (Belgisch Staatsblad, 19 februari 1982) kan de Nederlandse Taalunie een eenvormige terminologie bepalen voor wetgeving en officiële publicaties.

Als u verwijst naar een decreet of besluit dat al bestond op 30 juli 1993, de datum van inwerkingtreding van de bijzondere wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale staatsstructuur, of als u wijzigingen aan zo’n decreet of besluit aanbrengt, actualiseert u in de nieuwe tekst de namen van instanties die in het kader van de vierde staatshervorming een andere benaming hebben gekregen. U vervangt die namen zoals in de onderstaande tabel.

Zie daarvoor:

• het besluit van de Vlaamse Regering van 19 januari 1994 tot aanpassing van de besluiten van de Vlaamse Regering en van de ministeriële besluiten aan de federale terminologie (Belgisch Staatsblad, 15 februari 1994);
• het decreet van 4 mei 1994 tot aanpassing van decreten, wetten, koninklijke en ministeriële besluiten aan de federale terminologie en aan de toepassing van artikel 198 van de Grondwet (Belgisch Staatsblad, 23 juni 1994);
• het bijzonder decreet van 7 juli 2006 over de Vlaamse instellingen (Belgisch Staatsblad, 17 oktober 2006).

Dat heeft tot gevolg dat de benamingen Vlaamse Executieve, Gemeenschaps­minister en Vlaamse Raad niet meer worden gebruikt in decreten of besluiten, ook niet in verwijzingen naar bestaande teksten.