De non-discriminatieclausule moet ervoor zorgen dat opdrachtnemers de non-discriminatieregelgeving naleven, net als aanverwante regelgeving rond pesten, geweld en ongewenst seksueel gedrag op het werk. De clausule verplicht opdrachtnemers ook om erop toe te zien dat hun personeelsleden en onderaannemers niet discrimineren bij de uitvoering van de opdracht. Aanbesteders kunnen de modelclausule op een gebruiksvriendelijke manier overnemen in hun opdrachtdocumenten.

De non-discriminatieclausule bestaat uit 2 delen. Het eerste deel heeft betrekking op de uitsluitingsgronden. Het tweede deel kan opgenomen worden in de uitvoeringsvoorwaarden van de opdracht.

• Het eerste deel laat toe om een kandidaat of inschrijver van deelname aan de plaatsingsprocedure uit te sluiten indien de aanbesteder met elk passend middel aantoont dat de kandidaat of inschrijver de in artikel 7 Wet Overheidsopdrachten genoemde toepasselijke verplichtingen op het vlak van het milieu-, sociaal en arbeidsrecht heeft geschonden. De non-discriminatieregelgeving wordt in de context van overheidsopdrachten als sociaal en arbeidsrecht aangemerkt.
• Door het tweede deel op te nemen, beschikt u als aanbesteder over een basis om flagrante gevallen van discriminatie, pesterijen, geweld of ongewenst seksueel gedrag tijdens de uitvoering van de opdracht te sanctioneren.

De Vlaamse overheid streeft een 100% opname van de clausule na. Entiteiten die gebruik maken van eDelta kunnen de opname van de clausule hierin registeren.

Voor verdere ondersteuning kan je terecht bij het centraal aanspreekpunt duurzame overheidsopdrachten

De Vlaamse overheid biedt een standaardparagraaf aan die je kan opnemen in de algemene bepalingen van je bestek. De standaardparagraaf beoogt een louter sensibiliserende werking en informeert marktspelers over het beleid van de aanbestedende overheid rond duurzame overheidsopdrachten. Door de standaardparagraaf op te nemen, maak je meteen duidelijk dat je inzet op duurzaamheid en wek je ook de interesse van duurzame ondernemers.

Art. 15 van de Wet Overheidsopdrachten laat toe om de toegang tot of een deel van de uitvoering van overheidsopdrachten voor te behouden aan bepaalde sociale ondernemingen. Door dit te doen kan je overheidsopdrachten gebruiken als een krachtig strategisch beleidsinstrument om sociale inclusie en duurzame werkgelegenheid te stimuleren. Daarnaast draagt het voorbehouden van opdrachten ook bij aan de integratie of herintegratie van personen met een handicap en kansarmen op de arbeidsmarkt.

Raadpleeg handleiding Voorbehouden opdrachten(PDF bestand opent in nieuw venster) en modelclausules(Word bestand opent in nieuw venster) om een voorbehoud voor de sociale ondernemingen te realiseren.

Meer info: Ethische clausule - IAO basisnormen

Heel wat goederen worden geleverd in verpakkingen die een aanzienlijke impact hebben op het milieu. Overheden kunnen in de uitvoeringsvoorwaarden van hun bestekken duurzaamheidseisen stellen aan deze verpakkingen om deze impact te beperken.

Onderstaande modelclausule is toepasbaar op heel wat opdrachten m.b.t. het verwerven van goederen en kan je overnemen in de opdrachtdocumenten.

Voor sommige opdrachten kan het aangewezen zijn om deze generieke clausule verder te concretiseren of te verstrengen, bijvoorbeeld door te bepalen dat de verpakking moet bestaan uit gerecycleerde kartonnen dozen. In andere – uitzonderlijke – gevallen is de clausule mogelijks niet toepasbaar.

De overheidsopdrachtenregelgeving laat toe om in passende gevallen als selectiecriterium op te leggen dat de kandidaat of inschrijver bepaalde maatregelen inzake milieubeheer in acht neemt. Deze mogelijkheid bestaat enkel voor opdrachten voor werken (art.69, 4° KB Plaatsing) of diensten (72, 4° KB Plaatsing).

Of een geval passend is, moet de aanbestedende overheid beoordelen aan de hand van de concrete aard en de context van de werken of de diensten. De aard van de werken of diensten moet de toepassing van milieubeheermaatregelen of -systemen bij de uitvoering van de overheidsopdracht kunnen rechtvaardigen. In ieder geval geldt dat de selectiecriteria in een redelijke en proportionele verhouding moeten staan met het voorwerp van de opdracht. Het selectiecriterium is daarom vooral relevant voor grotere opdrachten of opdrachten met een lange uitvoeringstermijn.

Indien je een selectiecriterium inzake milieubeheer oplegt, dan moet je in het bestek ook vragen om een door onafhankelijke instanties opgestelde verklaring dat de kandidaat of inschrijver aan bepaalde normen inzake milieubeheer voldoet. Je moet daarbij verwijzen naar het communautaire milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS) of naar normen inzake milieubeheer die hierop gebaseerd zijn (EMAS Global, EMAS Easy, …) en gecertificeerd zijn door instanties die beantwoorden aan het Gemeenschapsrecht of aan de toepasselijke Europese of internationale normen voor certificering. Certificeringen op basis van normen of standaarden die uitgaan van in andere lidstaten gevestigde instanties die gelijkwaardig zijn aan EMAS of ISO 14.001 en andere bewijzen inzake gelijkwaardige maatregelen op het vlak van moet je ook aanvaarden (art. 78 KB Plaatsing).

Voorbeelden van de bedoelde systemen zijn de EMAS-certificering en de ISO 14.001 norm. In de praktijk zijn de ondernemingen die gebruik maken van dergelijk milieubeheersysteem voorlopig eerder dun gezaaid. De certificatiegraad kan bovendien sterk verschillen van regio tot regio en van sector tot sector. Alvorens het selectiecriterium op te nemen in het bestek moet je dus nagaan of er voldoende gecertificeerde marktspelers actief zijn. Je moet er als aanbestedende overheid over waken dat het vereisen van een milieubeheersysteem de vrije mededinging niet onredelijk beperkt. Omwille van het vrij lage aantal gecertificeerde ondernemingen, is het vereisen van maatregelen inzake milieubeheer als selectiecriterium wat de meeste opdrachten betreft voorlopig enkel aangewezen voor opdrachten waarvan het merendeel van de potentiële inschrijvers over een dergelijk certificaat beschikt.

De EU streeft een grotere verspreiding van de EMAS-certificering na. Het aantal ondernemingen dat gebruik maakt van een milieubeheersysteem moet in de toekomst dus aanzienlijk stijgen, waardoor het in de toekomst ook mogelijk moet worden om voor een groter aantal opdrachten een selectiecriterium op te nemen waarbij maatregelen inzake milieubeheer worden vereist.