De CO₂-prestatieladder werd in Nederland ontwikkeld in 2009 op initiatief van ProRail dat sindsdien actief gebruik maakt van het instrument als gunningscriterium voor de plaatsing van overheidsopdrachten in de bouwsector. Het idee achter de tool is de volledige constructiesector te stimuleren om een continu managementsysteem op te zetten voor het reduceren van de CO₂-uitstoot, eerder dan enkel te werken met projectmatige maatregelen.

De ladder heeft in Nederland geleid tot 1,5% extra CO₂-reducties per jaar voor de deelnemende bedrijven. Voortbouwend op het Nederlandse succes van de CO₂-prestatieladder geloven de Belgische stakeholders dat de toepassing van het systeem ook CO2-uitstoot van de Belgische bouwsector kan helpen verlagen.

De CO₂-prestatieladder is een certificeerbaar managementsysteem dat bedrijven stimuleert om CO₂ te reduceren op zowel structurele wijze, binnen de bedrijfsvoering als in projecten én in de toeleveringsketen. De ladder is een op zichzelf staand certificatieschema waarin bedrijven zich vrijwillig kunnen laten certificeren. De certificatie gebeurt door een geaccrediteerd en onafhankelijk organisme (de zgn. “Certificerende Instelling” of CI).

Om certificatie aan de hand van de CO₂-prestatieladder te stimuleren wordt er gebruik gemaakt van een gunningsvoordeel bij overheidsopdrachten voor bedrijven die goed scoren op de ladder. Bedrijven die gecertificeerd zijn overeenkomstig een trede van de CO₂-prestatieladder en dus inspanningen doen op het vlak van CO₂-reductie, maken dus een grotere kans om overheidsopdrachten binnen te halen.

De Vlaamse en Waalse overheid hebben tot medio 2023 de CO2-prestatieladder getest bij een twintigtal grote overheidsopdrachten voor werken. Uit deze pilootfase bleek dat het gebruik van de CO2-prestatieladder leidt tot een significante CO2-reductie bij de uitvoering van de pilootopdrachten.

Uit de evaluaties die uitgevoerd zijn bij de aanbestedende overheden blijkt dat de CO2-prestatieladder over het algemeen positief beoordeeld wordt. De kosten voor het behalen van een certificaat en het implementeren van de nodige maatregelen in de bedrijfsvoering blijken gering en wegen niet op tegen de voordelen die een certificatie biedt.

Het gebruik van het systeem van de CO2-prestatieladder in de pilootopdrachten heeft niet geleid tot een verminderde mededinging. Het merendeel van de offertes omvatte bovendien een engagement om niveau 3 tot 5 op de ladder te halen.

Rekening houdende met de positieve evaluatie van de CO2-prestatieladder zal er een bredere uitrol plaatsvinden. Hoewel deze uitrol nog moet plaatsvinden en nog niet alle details zijn uitgewerkt, zal deze o.m. het volgende omvatten:

• Er wordt een Belgisch secretariaat voorzien dat een aantal taken op zich neemt op het vlak van beheer, communicatie, kennisdeling en promotie
• De Belgische stakeholders worden vertegenwoordigd in de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) de onafhankelijke eigenaar en beheerder van het certificatieschema
• Aanbesteders worden uitgenodigd om het systeem te hanteren in opdrachten voor werken met een significante uitvoeringstermijn en een groot ramingsbedrag. Sommige aanbesteders die veel impact kunnen maken en veel grote opdrachten voor werken aanbesteden, zullen een afzonderlijk engagement aangaan om het systeem in bepaalde opdrachten toe te passen.

Op de website CO₂-prestatieladder(opent in nieuw venster) kunnen zowel aanbestedende overheden als geïnteresseerde bedrijven terecht voor meer info en voor ondersteunende handleidingen en instrumenten.