Metadata Vlaanderen is de centrale voorziening voor het beschrijven en het ontsluiten van gegevens in Vlaanderen. Het merendeel van de metadata wordt echter decentraal ingezameld. Verschillende GDI-Vlaanderen partners of Open data beheerders hebben ten behoeve van hun eigen databeheer metadataknooppunten opgezet. Via de zoekdiensten of feeds van deze knooppunten stromen de metadata door naar Datavindplaats.
Als hoofdknooppunt in het GDI-Vlaanderen netwerk, oogst Metadata Vlaanderen dagelijks de beschikbare metadata via de zoekdiensten van de beschikbare metadataknooppunten. Op die manier garanderen we een actueel en volledig aanbod van de in Vlaanderen beschikbare geografische gegevens en diensten, dat eveneens ontsloten wordt naar het Europees metadataknooppunt en het INSPIRE Geoportal.
Voor open data is er ook een ontsluiting naar het nationale en Europese Open data portaal.
En tot slot is dit instrument intussen ook het hoofdknooppunt voor het VDI-netwerk geworden. Gegevens of API’s met ‘beperkingen op de publieke toegang’ kunnen er ook beschreven worden, zodat deze gegevens via hun metadata ook vindbaar worden.
Metadataknooppunten en zoekdiensten
Via een zoekdienst kunnen geografische gegevensbronnen en diensten, aan de hand van hun metadata, op een efficiënte manier gevonden worden. Voor Open data gebeurt dit via een DCAT-feed.
De GDI-Vlaanderen-bepalingen en technische aanbevelingen zijn net zoals die van INSPIRE gebaseerd op het gebruik van de standaard omtrent Catalogue Services for the Web (CSW), gepubliceerd door het Open Geospatial Consortium (OGC). Dit is een implementatiespecificatie die standaardiseert hoe (web)toepassingen metadata over geografische gegevensbronnen en diensten kunnen ontdekken, raadplegen en ondervragen. INSPIRE gebruikt voor zoekdiensten de term “discovery services”. Beiden betekenen exact hetzelfde.
Een DCAT-AP VL feed is een DCAT-AP VL catalogus-bestand dat ophaalbaar is via een URL. Dergelijke DCAT-AP VL feed moet aan een aantal technische voorwaarden voldoen, die beschreven staan in de Open data handleiding.
Momenteel wordt door Metadata Vlaanderen metadata opgehaald bij volgende knooppunten:
- CSW-zoekdiensten:
- DOV (Databank Ondergrond Vlaanderen), een samenwerkingsverband tussen de departementen Omgeving, Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) en de Vlaamse Milieu Maatschappij, waar allerlei gegevens over bodem, de diepere ondergrond en het grondwater worden beheerd.
- DOV metadata zoekdienst(opent in nieuw venster)
- GDI-MercatorNet, een GDI samenwerkingsverband binnen beleidsdomein Omgeving, dat geografische gegevens van de betrokken organisaties publiceert.
GDI-MercatorNet(opent in nieuw venster)
- DCAT-feeds:
- DCAT-feed Instituut Natuur en Bos (INBO)(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Departement Mobiliteit en Openbare Werken(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Stad Gent(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Fluvius(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Stad Antwerpen(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed departement Omgeving(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed stad Kortrijk(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Departement Werk en Sociale Economie(opent in nieuw venster)
- DCAT-feed Departement Cultuur, Jeugd en Media(opent in nieuw venster)
Om de kosten voor het opzetten van een INSPIRE-conforme geografische data-infrastructuur (GDI) te beperken werd samengewerkt met andere Europese lidstaten om een open source referentie-oplossing voor het metadatabeheer te ontwikkelen. De samenwerking beoogt naast kostreductie ook kennisuitwisseling en het vermijden van dubbel werk. Dit resulteerde in een software-oplossing (sinds 2013) die via de open source gemeenschap ten goede kan komen aan databeheerders die op zoek zijn naar een omgeving om metadata te beheren en te publiceren. Er werd geopteerd om het gratis beschikbare “GeoNetwork”-pakket verder uit te bouwen tot een volwaardige INSPIRE- en GDI-Vlaanderen-conforme metadata-omgeving. De software is gratis en publiek beschikbaar (als WAR-file). Naast een grafische gebruikersinterface voor het beheer van metadata biedt het ook de nodige services voor het ontsluiten van metadata als een zoekdienst binnen het GDI-Vlaanderen metadata-netwerk. Bovendien is sinds versie 3.8 (in gebruik genomen in november 2020) het core-GeoNetwork Open Source pakket uitgebreid met een plug-in voor het beschrijven van DCAT-AP VL conforme Vlaamse Open data.
GeoNetwork voor GDI-Vlaanderen(opent in nieuw venster)
DCAT-AP Schema Plugin For GeoNetwork(opent in nieuw venster)
Welk metadatacenter moet je als gebruiker kiezen?
Wie zijn metadata niet zelf kan aanmaken, kan bij Digitaal Vlaanderen terecht. Wij bieden een toepassing aan voor metadata via de opensource-code GeoNetwork, dat aangepast werd volgens de noden van de GDI-Vlaanderen- en VDI-gemeenschap. Ook maakte Digitaal Vlaanderen de toepassing gebruiksvriendelijk.
Metadata Vlaanderen (van Digitaal Vlaanderen) is er voor alle producten (data en/of services). In deze beheertoepassing kan een beheerinstantie rechtstreeks editeren. Ofwel kan een ander metadataknooppunt er worden geoogst. Ook de Vlaamse Open data die niet van geografische oorsprong zijn, worden hierin gedocumenteerd, of via een ander metadataknooppunt geoogst. Tot slot worden ook de zogenaamde ‘gesloten’ gegevens of gegevens met ‘beperkte toegang’ hierin beschreven.
Sommige organisaties en beleidsdomeinen hebben een eigen protocol rond metadata. Ze maken zelf metadata aan en bieden ze aan via een eigen systeem (bijvoorbeeld DOV, MOW, GDI-MercatorNet). Hun metadata komen uiteindelijk ook in Metadata Vlaanderen terecht. Alle metadatacenters, sluiten namelijk op Metadata Vlaanderen hun zoekdienst of feed aan.
Tot slot heb je de organisaties die zelf instaan voor de aanmaak en verspreiding van hun producten, maar geen eigen metadatasysteem hebben. Zij kunnen in Metadata Vlaanderen rechtstreeks metadata aanmaken en beheren.
Open-je-data-met-metadata
De GDI-Vlaanderen metadata bevatten eveneens de essentiële metadata-elementen die nodig zijn voor het beschrijven van Vlaamse Open data. Het Open data metadataprofiel, de erkende DCAT-AP VL standaard, is gebaseerd op het “Dublin Core” profiel, net zoals de GDI-Vlaanderen metadata. Dit betekent dus dat de GDI-Vlaanderen metadata en Open data metadata compatibel zijn en de GDI-Vlaanderen zoekdienst kan ingeschakeld worden in een breder Vlaams initiatief rond Open Data.
Alle Vlaamse Open data worden in een catalogus aangeboden die metadata gebruikt om het aanbod te beschrijven, de Datavindplaats.