Hergebruik is het gebruik van bestuursdocumenten voor andere commerciële of niet-commerciële doeleinden dan het oorspronkelijke doel binnen de publieke taak van een instantie waarvoor de documenten zijn geproduceerd.

Het gebruik van bestuursdocumenten voor andere doeleinden binnen de publieke taak van een instantie of de uitwisseling tussen instanties met het oog op de vervulling van hun publieke taken is geen hergebruik zoals bepaald in het decreet.

Iedereen kan op twee manieren overheidsinformatie gaan hergebruiken.

Ofwel is de overheidsinformatie beschikbaar op een portaalsite. Op de portaalsite kan u informatie terug vinden onder welke voorwaarden u de gegevens kan hergebruiken. In Vlaanderen is de datavindplaats de portaalsite voor data van overheden in Vlaanderen.

Ofwel kan u een aanvraag indienen bij een overheidsinstantie om uw recht op hergebruik van overheidsinformatie uit te oefenen. Een overheidsinstantie zal uw verzoek onderzoeken en hergebruik toestaan al dan niet onder bepaalde voorwaarden.

De regelgeving met betrekking tot hergebruik van overheidsinformatie en open data is van toepassing op volgende overheidsinstanties:

• de Vlaamse overheid;
• de lokale overheden, behalve wat het voorzien in overzichtslijsten of portaalsites betreft;
• de instellingen met een publieke taak, wat hun publieke taak betreft;
• de milieu-instanties wat hun milieu-verantwoordelijkheden, -functies of -diensten betreft, behalve wat het voorzien in overzichtslijsten of portaalsites betreft;
• overheidsondernemingen die aan de voorwaarden van artikel II. 53., §1, 5°, Bestuursdecreet voldoen.

Voor een lijst met overheidsinstanties die begrepen worden onder Vlaamse overheid, lokale overheden, instellingen met publieke taak of milieu-instanties wordt verwezen naar titel II, hoofdstuk 4 bestuursdecreet: Open Data en hergebruik van overheidsinformatie.(opent in nieuw venster)

> Federale instanties vallen onder de federale wet over het hergebruik van overheidsinformatie.(opent in nieuw venster)

Het bestuursdecreet definieert bestuursdocumenten zeer ruim: “alle informatie, ongeacht de drager, die in het bezit is van een overheidsinstantie”. Dat betekent dat in principe alle informatie die in het bezit is van een overheidsinstantie, kan worden opgevraagd voor hergebruik, ongeacht de informatiedrager.

Ook gestructureerde gegevens of datasets vallen onder de definitie van bestuursdocumenten. Verschillende van deze gegevens worden in een open en machinaal leesbaar formaat al dan niet onder gebruiksvoorwaarden reeds beschikbaar gemaakt op de Vlaamse portaalsite.

De aanvraag moet betrekking hebben op bestaande documenten. Een aanvrager kan een instantie dus bijvoorbeeld niet vragen om gegevens te verzamelen uit dossiers en daaruit een nieuw document op te maken om de aanvraag te beantwoorden.Een aanvrager kan een instantie ook niet verplichten om documenten te verwerken of te analyseren.Een aanvrager kan ook geen toekomstige documenten opvragen.Een aanvrager kan ook geen documenten opvragen die fysiek vernietigd zijn conform de bepalingen met betrekking tot het beheren, bewaren en vernietigen van bestuursdocumenten in het bestuursdecreet. (opent in nieuw venster)

• De onderstaande bestuursdocumenten zijn uitgesloten van het toepassingsgebied van het recht op hergebruik: bestuursdocumenten waarvan de verstrekking een activiteit is die niet valt onder de publieke taak van de betrokken instanties, mits de omvang van de publieke taken transparant is en aan toetsing is onderworpen;
• bestuursdocumenten waarop een instantie niet de nodige rechten heeft om hergebruik toe te staan;
• bestuursdocumenten of onderdelen ervan waarvoor de toegang is uitgesloten op basis van de geldende regeling inzake toegang tot bestuursdocumenten (zoals de uitzonderingen vermeld in het openbaarheidsdecreet);
• bestuursdocumenten waarover openbare omroepen of hun dochterondernemingen en andere instellingen of hun dochterondernemingen beschikken om een publieke omroeptaak te vervullen;
• bestuursdocumenten waarover onderwijs- of onderzoeksinstellingen beschikken, met inbegrip van instanties die zijn opgericht voor de overdracht van onderzoeksresultaten, scholen en instellingen voor hoger onderwijs, met uitzondering van bibliotheken van instellingen voor hoger onderwijs;
• bestuursdocumenten waarover andere culturele instellingen dan musea, bibliotheken en archieven beschikken;
• gedeelten van bestuursdocumenten die alleen logo’s, wapens en insignes bevatten.

Indien u bestuursdocumenten van Musea, archieven of bibliotheken wil hergebruiken, kan u dit aanvragen via uw recht op hergebruik. Maar deze instellingen kunnen zelf autonoom beslissen of hergebruik van hun bestuursdocumenten al dan niet is toegestaan en indien zo onder welke voorwaarden.

Overeenkomstig het bestuursdecreet dient de aanvraag tot hergebruik ingediend te worden met een brief, met een e-mail of, in voorkomend geval, met een webformulier bij de overheidsinstantie die het bestuursdocument bezit, en dient al de volgende informatie te bevatten:

1° de voor- en achternaam van de aanvrager;

2° het adres van de aanvrager;

3° de informatie die nodig is om het gevraagde bestuursdocument te identificeren;

4° een beschrijving van het beoogde hergebruik op basis waarvan de instantie kan oordelen of ze de nodige rechten heeft om het beoogde hergebruik voor commerciële of niet-commerciële doeleinden toe te staan;

5° de vorm waarin het bestuursdocument bij voorkeur ter beschikking wordt gesteld.

Binnen de 10 kalenderdagen dient u een bevestiging van uw verzoek te hebben ontvangen van de overheidsinstantie die het gevraagde bestuursdocument bezit. Indien u uw aanvraag hebt ingediend bij een overheidinstantie die het bestuursdocument niet bezit, dan stuurt de overheidsinstantie uw aanvraag zo snel mogelijk door naar de overheidinstantie die het document vermoedelijk bezit. De aanvrager zal daarvan onmiddellijk op de hoogte worden gebracht. De overheidsinstantie onderzoekt of de aanvraag ingewilligd kan worden conform de bepalingen van het Bestuursdecreet.

De aanvraag wordt zo snel mogelijk en uiterlijk binnen twintig kalenderdagen met een brief, met een e-mail of, in voorkomend geval, met een webformulier beantwoord.

Indien de aanvraag kennelijk onredelijk is of op een te algemene wijze is geformuleerd kan de overheidsinstantie bijkomende inlichtingen vragen van de aanvrager en kan de termijn voor de aanvraag verlengd worden tot 40 kalenderdagen.

Zie pagina: Voorwaarden voor het hergebruik van overheidsinformatie.

Beroep is mogelijk bij de afdeling hergebruik van de beroepsinstantie betreffende openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie.

Tegen welke beslissing is beroep mogelijk?

Een burger kan beroep instellen tegen onderstaande beslissingen van een overheidsinstantie aangaande zijn of haar verzoek tot hergebruik, met name tegen:

• een beslissing over een aanvraag;
• het uitblijven van een beslissing nadat de termijn waarin de beslissing moest worden genomen verstreken is;
• een onwillige uitvoering van een beslissing.

Dien ik een termijn te respecteren om beroep in te stellen?

Er geldt een termijn van 30 kalenderdagen om een beroep in te stellen die ingaat op een van volgende dagen:

• als beroep wordt ingesteld tegen de beslissing over de aanvraag: op de dag nadat de beslissing verstuurd is;
• als beroep wordt ingesteld tegen de niet-uitvoering binnen de termijnen, vermeld in artikel II.66, § 1: op de dag nadat de termijn, vermeld in artikel II.66, § 1, verstreken is.

Bij onstentenis van beslissing is er geen termijn om beroep in te stellen.

Hoe kan ik mijn beroep indienen?

Een beroep kan ingesteld worden via brief, e-mail of, in voorkomend geval, met een webformulier. Het dient de volgende informatie te bevatten:

• de voor- en achternaam van de indiener;
• het adres van de indiener;
• een afschrift van de oorspronkelijke aanvraag;
• een afschrift van de beslissing van de betrokken overheidsinstantie waartegen beroep wordt ingesteld, als er een beslissing is genomen.

Binnen de 10 kalenderdagen zal de beroepsinstantie de ontvangst van het beroep bevestigen.

Wat na het instellen van beroep?

De beroepsinstantie spreekt zich uit over het beroep en brengt de aanvrager en de betrokken overheidsinstantie per brief, per e-mail of, in voorkomend geval, per webformulier binnen een termijn van dertig kalenderdagen op de hoogte van haar beslissing

De overheidsinstantie verricht voor het individuele verzoek tot hergebruik, de nieuwe noodzakelijke bestuurshandelingen die in overeenstemming zijn met de elementen waarover de beroepsinstantie zich uitgesproken heeft, binnen vijftien kalenderdagen na de ontvangst van de beslissing van de beroepsinstantie.

De Open Data richtlijn

In 2003 lanceerde de Europese Unie de eerste richtlijn inzake het hergebruik van overheidsinformatie(opent in nieuw venster) (PSI richtlijn) met als doel om overheidsinformatie vrij beschikbaar te maken voor hergebruik. De hoop was het economisch potentieel van deze informatie te ontgrendelen. Maar de richtlijn kende echter geen groot succes.

In 2013 kwam dan ook herziening van de richtlijn in voege, de PSI II richtlijn(opent in nieuw venster). De grootste veranderingen van deze richtlijn zijn de introductie van een algemeen recht voor hergebruik van overheidsinformatie, de uitbreiding van het toepassingsgebied naar culturele instellingen (ingezonderd archieven, musea en bibliotheken) en de aanname van het marginale kosten principe voor de berekening van de vergoeding voor hergebruik. Deze richtlijn werd in België omgezet door iedere wetgever voor zijn respectievelijke bevoegdheidsniveau. In Vlaanderen werd deze richtlijn in eerste instantie omgezet in het decreet van 27 april 2007 betreffende het hergebruik van overheidsinformatie. Vanaf 1 januari 2019 zijn bepalingen met betrekking tot hergebruik van overheidsinformatie en open data opgenomen in het bestuursdecreet.(opent in nieuw venster)

In juni 2019 publiceerde de Europese Unie een herziene versie van de richtlijn van 2013 met een nieuwe titel: de richtlijn inzake open data en het hergebruik van overheidsinformatie(opent in nieuw venster). Deze richtlijn bevat de volgende veranderingen: Een lijst van high value datasets die door overheden gratis ter beschikking zal moeten worden gesteld; stimuleringsmaatregelen voor hergebruik van dynamische gegevens en Application Programme Interfaces (APIs) en limiteringen van de uitzonderingen op het marginale kosten principe. Daarbovenop wordt het toepassingsgebied van de richtlijn nogmaals uitgebreid. Onderzoeksgegevens die het resultaat zijn van onderzoek ondersteunt met publieke middelen, worden als publieke informatie aanzien die voor hergebruik moeten worden open gesteld. De richtlijn onderscheidt nu hoogwaardige datasets die onder zo open mogelijke voorwaarden voor hergebruik dienen worden ter beschikking gesteld.

Uitvoeringsverordening Europese commissie hoogwaardige datasets

Op 21 december 2022 heeft de Europese Commissie een uitvoeringshandeling m.b.t. high value datasets goedgekeurd. Het publiek ter beschikking stellen van deze hoogwaardige datasets draagt in belangrijke mate bij tot zowel economische als maatschappelijke baten. Binnen een periode van 16 maanden dienen deze datasets kosteloos, in een machinaal leesbaar formaat en via API beschikbaar worden gesteld.

Bestuursdecreet

Vanaf 1 januari 2019 zijn bepalingen met betrekking tot hergebruik van overheidsinformatie en open data opgenomen in het Bestuursdecreet.(opent in nieuw venster)

Het Bestuursdecreet voorziet in de omzetting van de Open Data richtlijn naar nationaal recht. Door deze omzetting kunnen burgers hun recht op hergebruik uitoefenen ten aanzien van Vlaamse overheidsinstanties weliswaar onder de voorwaarden zoals bepaald in het Bestuursdecreet.

Uitvoeringsbesluit

Op vrijdag 16 september 2016 keurde de Vlaamse Regering het uitvoeringsbesluit(opent in nieuw venster) betreffende het hergebruik van overheidsinformatie definitief goed. Aan de hand van het uitvoeringsbesluit heeft de Vlaamse Regering onder meer modellicenties voor hergebruik bepaald, criteria voor de vergoedingen vastgelegd en de gebruiksvoorwaarden voor gegevensuitwisseling tussen overheden in Vlaanderen verder verfijnd. Bij de opmaak van het uitvoeringsbesluit is zoveel als mogelijk rekening gehouden met de richtsnoeren zoals door de Europese Commissie opgesteld.

De vergoeding voor het hergebruik van overheidsinformatie is in regel beperkt tot de marginale kosten voor vermenigvuldiging, verstrekking en verspreiding. Bij fysieke terbeschikkingstelling geldt bovendien een ‘minimaliseringsverplichting’, terwijl online terbeschikkingstelling in principe gratis gebeurt, tenzij de betrokken overheid anders motiveert. Ook voor de specifieke gevallen waarbij een overheid een hogere vergoeding kan vragen, legt het besluit de spelregels vast.

Het besluit bevat drie modellicenties aan de hand waarvan een overheid hergebruik kan toestaan of open data ter beschikking kan stellen. Meer informatie bij voorwaarden hergerbuik.

Het besluit voorziet bovendien in een portaalsite met datasets die via elektronische weg en in een open en machinaal leesbaar formaat beschikbaar zijn. De datavindplaats zal deze rol op zich nemen.

Tot slot bevat het besluit een aantal wijzigingsbepalingen waarbij de belangrijkste betrekking hebben op de beroepsinstantie voor het hergebruik van overheidsinformatie. Voortaan dient minstens één van de leden van deze beroepsinstantie te beschikken over de nodige technische expertise om in een beroepsprocedure adequaat te kunnen oordelen.

Contactgegevens beroepsinstantie

Beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie, afdeling hergebruik van overheidsinformatie

Secretariaat:
Digitaal Vlaanderen
Havenlaan 88
1000 Brussel

Voorzitter:
Erik Moncarey (Erik.Moncarey@ond.vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie)
Telefoon: 02 553 66 87

E-mail:
hergebruik@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie)