Gedaan met laden. U bevindt zich op: Beoordeling van verrijkingsmateriaal voor varkens

Beoordeling van verrijkingsmateriaal voor varkens

Sinds 1 september 2018 moet u het materiaal van minstens 5 hokken minimaal 1 keer om de 3 maand beoordelen. U kunt hiervoor kiezen uit een aantal methodes. U kunt methodes afwisselen of combineren. De ingevulde formulieren of het Excel-bestand dat u gebruikt voor de beoordeling, moet u op elk moment kunnen tonen aan de inspectiedienst Dierenwelzijn.

Methode 1: exploratief gedrag

De beoordeling op basis van exploratief gedrag is een methode voorgesteld door de Europese Commissie. Het exploratief gedrag geeft weer of de varkens voldoende interesse en/of toegang hebben tot het verrijkingsmateriaal.

Werkwijze

  • Stap 1

    Print het lege formulier zodat u dit kunt meenemen naar de stal: formulier beoordeling verrijking varkens (exploratief gedrag)(Word bestand opent in nieuw venster)

  • Stap 2

    U kunt het exploratief gedrag van de dieren zelf berekenen volgens de formule: (A/(A+B))*100=X%

    Om A en B te bekomen: ga voor het hok staan en tel de actieve dieren na een wachttijd van 2 minuten.

    • A: het aantal varkens dat het afleidingsmateriaal onderzoekt
      Tel hierbij ook de varkens die met de snuit/bek optimaal of suboptimaal materiaal (stro, hooi, hout, zaagsel, compost van champignons, turf, ruwvoer (indien dit geen deel uitmaakt van een rantsoen)) onderzoekt/kauwt of ermee speelt OF contact maakt met ander materiaal van ondergeschikt belang (hangend object of bal).
    • B: het aantal varkens dat contact maakt met andere varkens en met de uitrusting van het hok
      Tel hierbij ook de dieren die met de snuit/bek contact maakt met een ander varken, met drek, of met de grond, de inrichting of uitrusting van het hok. Kauwen met lege mond, rollen met de tong enz., wordt hier ook meegeteld. Verwar eten/drinken niet met spelen met de voederbak.
  • Stap 3

    Vul de resultaten in het Excel-bestand in zodat u een score voor exploratief gedrag krijgt: verrijking varkens (exploratief gedrag)(Excel bestand opent in nieuw venster)

Resultaat

Waarde X Exploratief gedrag Beoordeling
0 – 18,0minimaalGeef ander of meer verrijkingsmateriaal
18,1 – 86,3middelmatig
86,4 - 100 maximaal

Als de varkens de score ‘minimaal exploratief gedrag’ krijgen of afwijkend gedrag vertonen,
geef dan ander of meer verrijkingsmateriaal.

Methode 2: Welfare Quality

Het Welfare Quality®protocol is ontwikkeld in het kader van een Europees project. Het meet dierenwelzijn op basis van vooral diergebonden criteria. Uitgangspunt zijn de 5 bekende ‘vrijheden voor het dier’ die samen het begrip welzijn omvatten:

  1. vrijheid (het niet hebben) van honger en dorst
  2. vrijheid van ongemak
  3. vrijheid van pijn, verwonding en ziekte
  4. vrijheid van angst en stress en
  5. vrijheid om normaal gedrag te vertonen.

Hiervan zijn 4 ‘principes’ afgeleid:

  1. normaal gedrag
  2. goede gezondheid
  3. goede voeding
  4. goede huisvesting

Uit de 4 ‘principes’ zijn dan weer 12 ‘criteria’ afgeleid. Een criterium horende bij het principe ‘normaal gedrag’ is bv. het criterium ‘exploratief gedrag’. Dit kan gebruikt worden voor het evalueren van het verrijkingsmateriaal.

Werkwijze

Voor deze methode beoordeelt u de activiteiten van de dieren. De observatie van de dieren gebeurt bij voorkeur in de ochtend want dan zijn de dieren het meest actief. Het is belangrijk dat alle dieren rechtstaan. Klap in de handen indien nodig, en wacht 5 minuten.

  • Stap 1

    Print het lege formulier zodat u dit kunt meenemen naar de stal: Formulier Beoordeling verrijking varkens (Welfare Quality)(Word bestand opent in nieuw venster)

  • Stap 2
    • Observeer vanuit de voedergang.
    • doe 5 scans per hok, met een tussenpauze van 2 minuten. De beoordeling duurt ongeveer een kwartier per hok. Beoordeel minimum 5 hokken waarvan minstens 2 met vleesvarkens en 1 met biggen.
    • Noteer eerst het totaal aantal dieren. Tel daarna hoeveel dieren in een hok volgende activiteiten uitvoeren:
      • Rusten <R>
      • Positief sociaal gedrag vertonen <P>: snuffelen, neuscontact maken, likken, en zacht weg bewegen van een ander dier zonder dat dit dier wegvlucht of agressief gedrag vertoont
      • Negatief sociaal gedrag vertonen <N>: agressief gedrag, inclusief bijten, of ander sociaal gedrag waarbij het verstoorde dier agressief reageert of wegvlucht
      • Het hok onderzoeken <S>: snuffelen, neuscontact maken, likken of kauwen op de hokinrichting
      • Het verrijkingsmateriaal onderzoeken <E>: spelen met of onderzoeken van stro of ander verrijkingsmateriaal
      • Ander gedrag vertonen <O>: het overige actieve gedrag zoals eten, drinken of lucht snuiven.
  • Stap 3

    Vul de resultaten in het Excel-bestand in zodat u een score voor verrijking krijgt: Beoordeling verrijking varkens (Welfare Quality)(Excel bestand opent in nieuw venster)

Voorbeeld

In dit voorbeeld is de telling als volgt:

  • 3 varkens zijn in rust (R)
  • 7 varkens vertonen positief sociaal gedrag (P)
  • 0 varkens vertonen negatief sociaal gedrag (N)
  • 2 varkens exploreren de vloer (S)
  • 1 varken speelt met een ketting (E)
  • 2 varkens vertonen een ander gedrag (O)

Methode 3: risicobeoordeling

Nederland heeft een risicobeoordelingsinstrument voor staartbijten ontwikkeld. Daarmee wil het tegemoetkomen aan de bezorgdheden van de Europese Commissie. Met dit instrument wordt het risico op staartbijten in uw bedrijf in kaart gebracht. Hoe kleiner het risico, hoe groter de kans dat u succesvol varkens met intacte staarten kunt houden.

Het Varkensloket(opent in nieuw venster) en het Departement Landbouw en Visserij werkten mee aan een Vlaamse versie met de naam ‘Starten met staarten’. De risicobeoordeling met diergebonden indicatoren is geschikt voor de verplichte evaluatie van het verrijkingsmateriaal. De indicatoren zijn echter ruimer van aard en slaan ook op een goed stalklimaat en management in het algemeen.

Werkwijze

Methode 4: via de app dierenwelzijnscan

U kunt voor de beoordeling ook de app dierenwelzijnscan varkens(opent in nieuw venster) gebruiken.

Deze app werd ontwikkeld door het ILVO in opdracht van de Boerenbond en geeft de varkenshouder een algemeen beeld van het welzijn van zijn varkens. Ook het verrijkingsmateriaal wordt hierin meegenomen.

Andere methode?

Hebt u zelf een andere methode? Neemt dan contact op met de dienst Dierenwelzijn om na te gaan of uw methode in aanmerking komt.