Problematiek

Zebravissen behoren sedert jaren tot één van de drie meest gebruikte proefdieren in Vlaanderen. Het aandeel proeven op vissen bedraagt in Vlaanderen circa 12% van het totale proefdiergebruik. In Vlaanderen wordt er jaarlijks iets meer dan 30.000 keer een vis ingezet in een dierproef. In 2017 bestond het gebruik van vissen voor 77% uit zebravissen en voor 23% uit andere soorten en in 2018 ging het om 55% zebravissen en 45% andere soorten. 

Terwijl de inschatting van het welzijn van zoogdieren in laboratoria vrij goed onderbouwd is, zijn de voorwaarden voor het waarborgen van het welzijn van vissen in proefdierfaciliteiten momenteel veel minder gekend of duidelijk en eenduidig. Er is weinig of geen wetenschappelijke onderbouwing waardoor een helder kader om het welzijn van zebravissen in de praktijk vorm te geven en op te volgen ontbreekt.

Doelstelling

Het doel is het opstellen van een wetenschappelijk onderbouwde leidraad met richtlijnen ter bevordering van het welzijn van zebravissen in proefdierfaciliteiten. Deze leidraad geeft wetenschappelijke en praktische informatie en suggesties voor een optimaal welzijn voor zebravissen in laboratoria. Ze moet bruikbaar zijn voor zowel proefleiders, actieve deelnemers en verzorgers, leden van ethische commissies, aangewezen deskundigen en de dierenwelzijnsinspectie.

De leidraad moet minstens ingaan op:  

• Inzicht in de soort. Bijvoorbeeld: natuurlijke habitats, sociaal gedrag, gedrag in natuurlijke en niet-natuurlijke contexten, cognitief vermogen, afwijkend gedrag en stereotypieën
• Huisvesting en verzorging. Bijvoorbeeld: waterkwaliteit, temperatuur, verlichting, bezettingsdichtheid, individuele isolatie van dieren, geslachtsratio, verrijking, omgevingscomplexiteit, bodembedekking, geluid en trillingen, voeding, gezondheid
• Normale en experimentele handelingen. Bijvoorbeeld: transfer van vissen tussen aquaria, acclimatisatie, transport tussen laboratoria, wegen en meten, zwemexperimenten, tests die leiden tot evenwichtsverlies, bloedafname, nemen van biopten (vinclips)
• Anesthesie en euthanasie. Bijvoorbeeld: verschillende anesthetica, koudebehandeling als alternatief voor chemisch-geïnduceerde anesthesie, herstel na anesthesie, verschillende euthanasiemethoden en goede uitvoering ervan

Voor de ontwikkeling van de leidraad gebeurt:

• een grondige screening van de literatuur om de hiaten in de huidige kennis wat betreft het welzijn van zebravissen bloot te leggen.
• een bepaling van de experimentele omstandigheden en de opgevolgde parameters 

In een begeleidend eindrapport staat helder en toegankelijk uitgeschreven wat onderzocht werd, wat de resultaten van dit onderzoek zijn en welke vervolgonderzoeken zinvol zijn (met het oog op het welzijn van zebravissen, eventueel ook met een brug naar andere veelgebruikte soorten in Vlaamse laboratoria). 

Uitvoerder(s)

Universiteit Antwerpen

Startdatum

Looptijd

24 maanden

Resultaten

Welzijn van zebravissen in proefdierfaciliteiten (PDF bestand opent in nieuw venster)