Wat doet de wooninspectie?

Tijdens een actie van de Vlaamse wooninspectie controleert een wooninspecteur de woning samen met een woningcontroleur. De woningcontroleur maakt een technisch verslag op. De wooninspecteur moet altijd schriftelijk toestemming krijgen van de meerderjarige bewoners om de woning te betreden, behalve bij heterdaad of met een huiszoekings- of visitatiebevel. De eigenaar/verhuurder is niet ter plaatse en de wooninspecteur nodigt hem ook niet uit. Het strafonderzoek is immers niet tegensprekelijk. De wooninspecteur zal de eigenaar/verhuurder later in de procedure uitnodigen voor een verhoor. Doorgaans verhoort de wooninspecteur ook de aanwezige bewoners zodat hun verklaring bij het dossier kan worden gevoegd.

De wooninspecteur stelt op basis van al deze informatie een proces-verbaal op en bezorgt dit aan het parket.

Als uit de vaststellingen blijk dat een snel herstel van de tekortkomingen niet mogelijk is zal de wooninspecteur een herstelvordering opstellen. In die vordering vraagt de wooninspecteur het herstel van de gebreken of de herbestemming of sloop. Die vordering gaat naar het parket waar ze bij het strafdossier wordt gevoegd. De wooninspecteur neemt een opgestelde herstelvordering altijd op in het register van herstelvorderingen.

Als het parket beslist om te dagvaarden, zal een strafrechter zich over de zaak uitspreken. De rechter beoordeelt in eerste instantie of er sprake is van strafbare feiten en of ze aan de gedagvaarde personen zijn toe te wijzen. De rechter kan een veroordeling (geldboete en/of gevangenisstraf) uitspreken en een herstelmaatregel opleggen die de verhuurder binnen een bepaalde termijn moet uitvoeren. De rechter koppelt hieraan meestal een dwangsom. Als de eigenaar of verhuurder de opgelegde hersteltermijn niet respecteert, zal hij een dwangsom moeten betalen. De rechter zal ook het ‘ambtshalve herstel’ toestaan. Dat is het herstel door de overheid op kosten van de veroordeelde als die in gebreke blijft.

Als het parket beslist om niet de dagvaarden kan de herstelmaatregel ook via de burgerlijke rechter afgedwongen worden.

De Vlaamse wooninspectie kan sinds 1 januari 2023 terugvallen op ‘de optie van bestuurlijke beboeting’ wanneer het openbaar ministerie beslist om een geen vervolging in te stellen voor inbreuken op de woningkwaliteitsnormen in het kader van de strafrechtelijke procedure.

Zodra de woning hersteld is, moet men dit melden aan de wooninspecteur en het college van burgemeester en schepenen. De wooninspecteur voert een hercontrole uit. Als daaruit blijkt dat de woning conform is (geen gebreken van categorie II of III) en er ook geen overbewoning is, dan stelt de wooninspecteur een proces-verbaal van uitvoering op. Een pv van uitvoering geldt als een conformiteitsattest. De wooninspecteur mag u een bewijs van herstel vragen alvorens de hercontrole te doen.

Met het pv van uitvoering moet u naar het kantoor Rechtszekerheid om te laten registreren dat de herstelmaatregel is uitgevoerd. Het goed zal ook uit het register van herstelvorderingen worden verwijderd en de wettelijke hypotheek wordt doorgehaald na betaling van de kosten door de veroordeelde.

Wie na een veroordeling niet tot uitvoering van herstel overgaat zal dwangsommen moeten betalen. Als ook dat niets oplevert kan de overheid overgaan tot uitvoering van het herstel op kosten van de overtreder.