Toen Jana in oktober 2021 bij de familierechter mocht komen voor een gesprek, was ze erg zenuwachtig. “Ik vertelde de rechter met een bang hartje dat ik toch weer van gedacht was veranderd. Ik wilde liever bij mijn vader wonen omdat ik veel ruzie had gemaakt met mijn mama haar nieuwe vriend.” De rechter wilde meer duidelijkheid over de thuissituatie en vroeg aan het Justitiehuis om een maatschappelijk onderzoek uit te voeren bij beide ouders.

De justitieassistent herinnert zich Jana nog goed. “In eerste instantie heb ik geprobeerd om zicht te krijgen op wat Jana zelf echt wilde. Ze verlangde vooral naar rust in haar hoofd en hoopte dat het constante geruzie over die omgangsregeling zou stoppen. Ze wist niet hoe ze dat moest aanpakken. Ik vroeg of ik haar daarbij mocht helpen door samen met haar ouders rond de tafel te gaan zitten. Dat vond ze ok en ook voor de moeder was het geen probleem. De vader weigerde.”

Jana kijkt met een positief gevoel terug op de steun die ze kreeg van de justitieassistent: “Ik was vooral opgelucht dat op het einde mijn mama terug met mij babbelde en dat ze mijn standpunt probeerde te begrijpen.” Vanessa, Jana’s moeder, glimlacht en knikt bevestigend: “Eerst wilde ik dat Jana alleen zou luisteren naar mij, en niet naar mijn ex, want zo kon ik hem het hardst raken. De justitieassistent heeft mij duidelijk gemaakt dat Jana ons allebei graag ziet, maar vooral terug rust en een stabiele thuisomgeving wil. Dat ze zo had geleden onder die strijd, was toch even slikken. Als ik eerlijk ben, snap ik wel dat het bij mij niet zo aangenaam was voor haar. Mijn nieuwe vriend pakte haar heel streng aan. Ik had het er moeilijk mee en dat zorgde vaak voor nieuwe conflicten.”

In haar conclusie voor de familierechter adviseert de justitieassistent dat Jana best bij vader gaat wonen, omwille van het conflict met haar stiefvader. In de weekends en tijdens schoolvakanties kan ze naar haar moeder gaan. Vanessa gaat akkoord, maar al snel daarna duiken er nieuwe problemen op. Een stiefdochter van vader komt door omstandigheden terug thuis wonen. Probleem: er is geen extra slaapkamer meer. Vader heeft de oplossing. Hij wil dat Jana in het huis van haar vriend, Dieter (18j), gaat wonen. Jana is overdonderd en probeert vader tevergeefs op andere gedachten te brengen. Wanneer ze op een dag van school thuiskomt, staat haar gerief in dozen op de gang. Haar kamer blijkt al ingenomen door de stiefdochter. Jana weet niet wat ze moet doen. Naar moeder terugkeren is niet direct een optie. Ze wil geen ruzie meer. Ten einde raad besluit ze terug contact op te nemen met de justitieassistent.

Geconfronteerd met de nieuwe informatie stelt de justitieassistent na het gesprek met Jana en haar moeder een extra rapport op voor de familierechter. “Eigenlijk was mijn opdracht voorbij. Ik had mijn advies al overgemaakt. Maar het raakte me diep om te zien hoe Jana weer een speelbal was geworden in het conflict en hoe hard Jana aan het vechten was om niet te verzuipen. Ik heb de moeder gewezen op haar verantwoordelijkheden en ik heb Jana info gegeven over haar rechten. Ik heb daarna de vader verschillende keren proberen te contacteren, heb zijn voicemail ingesproken, maar hij heeft mij nooit teruggebeld.”

Jana kan uiteindelijk terecht in de ouderlijke woonst van Dieter. In afwachting van een definitief vonnis van de familierechtbank zit Jana in de week nu nog steeds bij haar vriend en in de weekends bij haar moeder. Maar het wordt tijd voor duidelijkheid, zegt ze, “want bij Dieter en zijn vader kan ik niet eindeloos blijven.” Voor Vanessa blijft haar dochter alvast welkom: “De weekends verlopen goed. Er zijn geen grote conflicten meer. Mijn nieuwe partner doet heel hard zijn best.” Jana knikt. “Ik ben blij dat het weer beter gaat tussen ons. En als ik mij bij mama kan domiciliëren, ontvangt zij terug mijn kindergeld. Nu komt dat nog altijd bij papa terecht, maar die doet er niets mee.” Vanessa windt zich op. “Hij heeft al die maanden het kindergeld ontvangen, maar haar schoolrekeningen of haar hobby zijn al sinds vorig schooljaar niet meer betaald. Ik heb hem daarover aangesproken, maar er komt geen reactie. Wij hebben het niet breed, we steunen Jana financieel maar zo kan het niet blijven duren. Er moet een oplossing komen.”

Zou voor Jana een terugkeer naar haar vader nog bespreekbaar zijn? Jana zucht geëmotioneerd. “Nadat ik bij hem moest vertrekken, was ik drie maanden later ineens weer welkom. Ik was het beu en wilde dat hij eerst mijn schoolrekeningen en de rekeningen voor mijn hobby zou betalen met het kindergeld. Ik heb daar recht op. Toen heeft hij zich heel kwaad op mij gemaakt. Hij riep dat hij mij niet meer wilde zien. Als ik iets nodig had, moest ik maar naar mama gaan. Hij wilde niets meer met mij te maken hebben en heeft mij toen buitengezet.” Jana veegt een traan weg, haar vriend legt een arm rond haar schouder en zegt troostend dat haar vader het zo niet bedoeld zal hebben.

De justitieassistent laat Jana ondertussen ook niet los. “Het is heel jammer dat de strijd nog niet gestreden is voor Jana. Gelukkig is de relatie met haar moeder en stiefvader fel verbeterd. Vanessa houdt echt meer rekening met Jana en dat is mooi om te zien. Hopelijk zal ook haar vader bereid zijn om echt eens te luisteren naar zijn dochter.”

Binnenkort wordt de zaak opnieuw behandeld voor de familierechtbank.

20 november is het internationale dag van de rechten van het kind. Ter bescherming van de privacy zijn niet de echte namen gebruikt in deze getuigenis.